Vorige week organiseerden de Groningse studenten in economie, business en management hun jaarlijkse congres. Ik was gevraagd iets te komen vertellen over het thema, ‘New Economic Thinking’.
Rondkomen
Op dezelfde vrijdag dat de Miljoenennota volgens vaste traditie uitlekte, kwam het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) met een alarmerend bericht. Een kwart van de huurders – achthonderdduizend huishoudens, zo’n tien procent van Nederland – zit financieel klem. Hun woonlasten zijn zo hoog dat ze te weinig overhouden voor andere kosten voor levensonderhoud.
Zijn economen vooringenomen?
Economen beweren graag dat hun analyses politiek neutraal zijn. Ze rapporteren de feiten en doen voorspellingen. En als blijkt dat de werkelijkheid zich anders gedraagt dan men had voorspeld, dan worden de modellen bijgesteld.
Rentenieren
Het studieleenstelsel verliest steun. Beleggingsinkomsten gaan zwaarder belast worden, spaarinkomsten lichter. Vastgoedinvesteerders gaan meer belasting betalen vergeleken met eerste-huiseigenaren. Drie berichten in één week die dezelfde kant op wijzen. Is de rentenierseconomie op zijn retour?
Moeten de economen terug naar de kelder?
Economen, houd u vast. De aanval op uw beroepsgroep is nu echt ingezet. Niet door iemand die zijn eigen nest bevuilt maar door een Bachelor in Geschiedenis. Zodat vrijwel alle economen zijn boek zullen negeren, althans publiekelijk.
Selectie op goede gronden
De overheid staat de laatste decennia vaak in een kwaad daglicht. Zelfs linkse mensen die herhaaldelijk roepen dat de overheid moet ingrijpen als zich weer een maatschappelijke ramp voltrekt, lijken in de praktijk niet zoveel vertrouwen te hebben in ambtenaren, overheidsbestuurders en politici. Dat was na de Tweede Wereldoorlog wel anders. Tijd voor een herwaardering…. Lees het hele blogbericht
Schijnprecisie
In Ian McEwans roman Amsterdam moet een Britse politicus van het premierschap worden afgehouden, zodat het land in de EU blijft en er eindelijk iets aan klimaatbeleid gaat worden gedaan. McEwan schreef het boek in 1998. De urgentie van opwarming, en blijkbaar ook de Brexit-dreiging, waren toen al zo breed bekend dat er in bestsellers naar verwezen… Lees het hele blogbericht
Afwezig
Voor beleggers is leegstand soms aantrekkelijker dan bewoning. De afwezige eigenaar realiseert zijn mooie rendement vanwege huren die niet haalbaar zijn voor de mensen die de stad draaiend moeten houden. Is het tijd voor een woonplicht voor de koper?
Kritisch denken is te leren, maar niet op de huidige universiteit
Wat moeten (we) onze studenten leren? Deze vraag heeft de Groningse hoogleraar Dirk Bezemer in april 2019 aan collega-economen uit zijn netwerk voorgelegd. Kritisch denken, zo menen vrijwel alle respondenten. Een vaardigheid die volgens Bezemer onvoldoende aandacht krijgt in het hedendaagse economie-onderwijs. Wat is er mis met de huidige universiteit en hoe kan het beter?… Lees het hele blogbericht
Waarom Rockonomics de nieuwe inleiding in de economie moet worden
Het onderwijs moet de leefwereld van scholieren en studenten als vertrekpunt nemen, vinden vele onderwijskundigen. Een standpunt dat ook economiedocenten lijken te onderschrijven. Doch zelden praktiseren, onder meer vanwege het ontbreken van geschikt lesmateriaal.
Aan de slag
Kunnen we optimistisch zijn over onze economie? Het hangt ervan af wie je het vraagt. Rutte vindt Nederland een onwijs gaaf land (ik citeer) en dat geldt wat hem betreft ook voor de economie. Hij heeft de cijfers aan zijn kant.
Leve de Libra?
Vorige week werd het officieel. Facebook gaat haar eigen munt lanceren: de libra. Facebook appelleert met die naam aan de vermeende vrijheid die het doorbreken van het monopolie van centrale banken met zich meebrengt. Hoeveel vrijer we echt worden staat natuurlijk te bezien. We zijn nu afhankelijk van een handvol banken en worden bij volledige overgang… Lees het hele blogbericht
In de kern
Binnenkort moeten we een keuze maken: wind, zon, waterstof en biomassa, of toch maar kernenergie? Nuchtere denkers als cabaretier Arjen Lubach en hoogleraar voedingsleer Martijn Katan hebben de koe al bij de horens gevat. Hun conclusie: kernenergie is onvermijdelijk, als we van fossiele brandstof af willen en toch niet in het donker willen zitten. Het… Lees het hele blogbericht
Kinderarmoede verdwijnt niet door het bespreekbaar te maken
Er is veel waarover wij ons in Nederland moeten schamen. De meeste schaamdingen vallen onder de categorie Eigen Schuld, Dikke Bult. Zoals de populariteit van Baudet, de opvolger van Wilders en Fortuyn. Veel ernstiger is de toenemende armoede onder kinderen want hen treft geen blaam en hun ouders meestal evenmin. Is de wijze waarop wij… Lees het hele blogbericht
Bankenlobby
Minister Hoekstra liet weten dat kapitaal vrijer door Europa moet kunnen stromen. Hij gaat er samen met de Franse en Duitse ministers van Financiën nu echt hard aan trekken. De redenen die hij geeft overtuigen niet, zodat we ons moeten afvragen wat de echte reden is.
Een basisbaan met loon
Gemeenten die bijstandsgerechtigden een basisbaan willen aanbieden, komen er al snel achter dat het onbetaalbaar wordt. Dit probleem kan worden ondervangen door hen een basisbaan te geven met een opgepluste uitkering tot het Wettelijk minimumloon. Aldus Louis Polstra en Kees Mosselman van de Hanzehogeschool.
Afzien
Bij een aantal collega’s zette ik afgelopen week de vraag uit: wat moeten (we) onze studenten leren? – in één zin graag. Ik kreeg antwoorden binnen van economen bij universiteiten, centrale banken, pensioenfondsen, denktanks – kortom een breed palet van achtergronden.
Weg met de homo economicus
Geen econoom en Nobelprijswinnaar heeft met zijn standpunten zoveel controverse opgeroepen als Milton Friedman. Vooral bij links in het politieke spectrum. Maar ook bij sommige rechtse mensen, vanwege zijn pleidooi voor een negatieve inkomstenbelasting: een vorm van basisinkomen, alleen weggelegd voor mensen die het nodig hebben (zoals ik in deze serie verder uitwerk) Als criticus… Lees het hele blogbericht
Klimaatzorg
Voordat een uitvinding tot een nieuw product leidt, stroomt er heel wat water door de Rijn. Zou het met maatschappelijke acceptatie van inzichten ook zo zijn?
Acceptatie MMT gaat snel, maar niet bij economen
Bijna twee weken geleden sprak ik over fase 2. Inmiddels lijken we al in fase 3 te zitten. Ik heb het over de Friedman-cyclus van de Modern Monetary Theory (MMT).
Afdwingen
Hoe krijgen we het grootbedrijf zo ver dat het volgens zijn eigen logica kiest voor vergroening? Die vraag is de inzet van het eerste tekstboek ooit over de principes van duurzame financiering. In de discussie over de energietransitie worden bedrijven als vervuilers vaak tegenover de overheid als vergroener geplaatst. Auteurs Dirk Schoenmaker en Willem Schramade,… Lees het hele blogbericht
Experiment met basisbanen een stap dichterbij
Leuk zo’n gedachte van basisbanen, maar hoe reëel is dat nu? Dat vroegen de gemeenteraden van Groningen en Assen zich af. Nou, basisbanen blijken best wel haalbaar indien er aan een aantal voorwaarden is voldaan.
Waarom MMT binnenkort gaat doorbreken
Verschijnt er een nieuwe theorie aan de horizon, dan kun je in de academische gemeenschap de volgende cyclus verwachten. Stilzwijgen is de eerste fase, gevolgd door pogingen om de nieuwe theoretische benadering belachelijk te maken.
Lage-rente-spagaat
Deze week was de Kamercommissie voor Financiën op werkbezoek bij de Europese Centrale Bank. Pieter Omtzigt, Renske Leijten, Thierry Baudet en negen collega’s mochten als vertegenwoordigers van het Nederlandse volk de centrale bankiers aan de tand voelen. Een belangrijk onderwerp zal het rentebeleid geweest zijn. De ECB-rente staat al zeven jaar extreem laag, waarvan de… Lees het hele blogbericht
Wat wij van Alan Krueger (hadden) kunnen leren
Mijn speurtocht naar de schimmige grens tussen wetenschap en commercie wil ik graag onderbreken door een blog over Alan Krueger. Want lezen en schrijven over economen zoals hij geeft veel voldoening. Zelfs als zijn zelfgekozen dood op 16 maart de aanleiding is.
Over de dunne lijn tussen wetenschap en commercie (1)
Mijn blog van gisteren bevat een pleidooi van Dani Rodrik voor een stoutmoedige economische wetenschap. Die is hard nodig maar kan alleen wortel schieten als er voldoende stoutmoedige economen zijn. Economen die beschikken over een open mind en intellectuele moed, gebaseerd op een onafhankelijke positie zodat ze niet gevoelig (hoeven te) zijn voor het Grote Geld,… Lees het hele blogbericht
Pleidooi voor stoutmoedige economie
Het heeft heel lang geduurd – te lang – maar eindelijk is een van de betere economen ervan overtuigd dat het anders moet in de economische wetenschap.
Grassroots
Onlangs publiceerde ex-IMF-hoofdeconoom Raghuram Rajan The Third Pillar. Naast de pilaren van staat en markt is er de gemeenschap – in waterschappen en provincies bijvoorbeeld. Herwaardering van gemeenschap en volk hangt al een tijd in de lucht, en niet alleen ter rechterzijde. Ik denk aan David Van Reybroucks ‘pleidooi voor het populisme’ uit 2008 en Chantal Mouffe… Lees het hele blogbericht
Een andere kijk op het hoger onderwijs
Bijna voorbij is de Onderwijs-Actieweek, die vrijdag wordt afgesloten met een landelijke staking en demonstratie in Den Haag. Belangrijkste eisen: meer geld en minder werkdruk en bureaucratisering.
Te licht bevonden
Nog steeds zijn er economen die hun vakgebied graag vergelijken met de natuurwetenschappen. Vanwege hun zoektocht naar wetten die altijd en overal gelden? Vanwege hun voorkeur voor wiskundige modellen?